Geri dönüşümün dünyadaki önemi

Geri dönüşümün dünyadaki önemi

Tabii kaynakların sonsuz olmadığı, dikkatlice kullanılmadığı takdirde bir gün tüm doğal kaynakların tükeneceğini artık hepimiz biliyoruz.

Bu sebeple elimizdeki kaynakları en iyi ve en faydalı şekilde kullanmak hepimizin sorumluluğunda. Bugün ülkelerin çoğu bu bilinç ile çöplerini geri dönüşüme kazandırarak elektrik üretiminden, ham maddeye pek çok kazanç elde ediyor.

Geri dönüşüm nedir?

Geri dönüşümün ne olduğunu önce terim olarak ele alalım. Bildiğiniz gibi içinde yaşadığımız dünyayı bir üretim çılgınlığı almış durumda. Fabrikalar üretmeye ve ürettikçe de atık oluşturmaya devam ediyor. Hem fabrikalarda oluşan hem de kullanım sonucu oluşturduğumuz atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil hammaddeye dönüştürülmesi ve tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri dönüşüm denir.

Geri dönüşümde amaç; kaynakların lüzumsuz kullanılmasını önlemek ve atıkların kaynağında ayrıştırılması ile birlikte atık çöp miktarının azaltılması olarak düşünülmelidir. Demir, çelik, bakır, kurşun, kağıt, plastik, kauçuk, cam, elektronik atıklar gibi maddelerin geri dönüşüm ve tekrar kullanılması, tabii kaynakların tükenmesini önleyecektir. Bu durum; ülkelerin ihtiyaçlarını karşılayabilmek için ithal edilen hurda malzemeye ödenen döviz miktarını da azaltacak, kullanılan enerjiden büyük ölçüde tasarruf sağlayacaktır. Örneğin kullanılmış kağıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 azalttığı ve bir ton atık kağıdın kağıt hamuruna katılmasıyla 8 ağacın kesilmesinin önlendiği gözlemlenmiştir. Sağlıklı bir geri dönüşüm sisteminin ilk basamağı, bu malzemelerin kaynağında ayrılması sureti ile toplanılmasıdır. Geri dönüştürülebilir nitelikteki bu atıklar normal çöple karıştığında bu malzemelerden üretilen ikincil malzemeler çok daha düşük nitelikte olmakta ve temizlik işlemlerinde sorunlar olabilmektedir.

Bu yüzden geri dönüşüm işleminin en önemli basamağını kaynakta ayırma ve ayrı toplama oluşturmaktadır. Geri dönüşüme olan ihtiyacın başlamasında savaşlar nedeniyle ortaya çıkan kaynak sıkıntıları etkili olmuştur. Büyük devletler, İkinci Dünya Savaşı sırasında ülke çapında geri dönüşümle ilgili kampanyalar başlatmışlardır.

Vatandaşlar özellikle metal ve fiber maddeleri toplama konusunda teşvik edilmişlerdir. ABD'de geri dönüşüm işlemi yurtseverlik anlayışında çok önemli bir yer edinmiştir. Hatta, savaş sırasında oluşturulan kaynak koruma programları, doğal kaynakları kısıtlı bazı ülkelerde (Japonya gibi), savaş sonrası da devam ettirmiştir.

Geri Dönüşümün Önemi

1.Doğal kaynaklarımızın korunmasını sağlar.

2.Enerji tasarrufu sağlamamıza yardım eder.

3.Atık miktarını azaltarak çöp işlemlerinde kolaylık sağlar.

4. Geri dönüşüm geleceğe ve ekonomiye yatırım yapmamıza yardımcı olur.

Geri Dönüşebilen Maddeler

Demir • Çelik • Bakır • Alüminyum • Kurşun • Piller • Kağıt • Plastik • Kauçuk • Cam •

Motor yağları • Atık yağlar • Akümülatörler • Araç lastikleri • Beton • Röntgen filmleri

• Elektronik atıklar • Organik atıklar

Geri Dönüşümde Yasal Mevzuat

Ülkemizde geri dönüşüm; Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan yönetmeliklerle düzenlenmektedir.

Geri Dönüşüm Sisteminin Basamakları

1. Kaynakta ayrı toplanması; Değerlendirilebilir nitelikli atıkların oluştukları kaynakta çöple karışmadan ve kirlenmesine izin verilmeden ayırarak toplanması.Bu şekilde bu tür atıkların diğer çöplerle karışmadan ayrı toplanması geri dönüşüm basamaklarında zamandan tasarruf sağladığı gibi kirlenmesinin önlenmesi ile ayrıca yıkanmasına gerek kalmayacaktır. Bu da sudan tasarruf edilmesini sağlayacaktır.

2. Sınıflama; Bu işlem kaynağında ayrı toplanan malzemelerin cam, metal plastik ve kağıt bazında sınıflara ayrılmasını sağlamaktır. Bu sınıflama ile değerlendirilecek çöplerin ayrı ayrı geri dönüşüm tesislerine ulaştırılması sağlanacaktır. Kaynağında sınıflama yapılmadan toplanan çöpler ana çöp alanlarına taşınarak bu bölgelerde ayrıştırılarak yeniden değerlendirilme işletmelerine taşınacaktır. Kaynağında sınıflara ayrılması zaman, nakliye ve işçilikten tasarruf yapılmasını sağlar.

3. Değerlendirme; Temiz ayrılmış kullanılmış malzemelerin ekonomiğe geri dönüşüm işlemidir. Bu işlemde malzeme kimyasal ve fiziksel olarak değişime uğrayarak yeni bir malzeme olarak ekonomiye geri döner.

4. Yeni ürünü ekonomiye kazandırma; geri dönüştürülen ürünün yeniden kullanıma sunulmasıdır.

Geri dönüşümün doğaya ve doğal olarak da bizlere sağladığı katkıları görmek için bir cam atığının dönüşümü ile kazandırdıklarına bir göz atalım;

• Camın geri dönüştürülmesiyle sağlanan tasarruf

• Enerji tüketiminde azalma %25

• Hava Kirliliğinde azalma %20

• Maden atığında azalma %80

• Su Tüketiminde azalma %50

Atık malzemeleri geri dönüştürerek yalnızca çevre kirliliği önlenmiyor, kağıt, plastik, alüminyum, tekstil ve elektronik ürünlerin tekrar kullanılmasına yardımcı oluyor. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler geri dönüşüm gibi çalışmalarda henüz yeni bir farkındalık olmasından ötürü geri planda kalıyor. Fakat yine de ülkemizde bu konuda verilen çaba ve özellikle son yıllarda geri dönüşüme katkı sağlamak adına yapılan yenilikçi çalışmalar dünya genelinde de bizleri kısa sürede küçümsenmeyecek bir yere getirmeyi sağladı.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)’nin araştırmalarına göre, Almanlar çöplerinin %65’ini ayrıştırıyorlar ve değerlendirilmelerini sağlıyorlar. Öyle ki, bütün atık çeşitleri için ayrı renk kodları geliştirmişler ve çöplerini atarken karıştırma ihtimallerini neredeyse sıfıra indirmişler. Geri dönüştürülemeyen çöpleri ise tekrar kullanarak yakıt üretiyorlar veya farklı tasarımlarla yeni ürünler elde ediyorlar.

Geri dönüşüm ve çevreyi koruma konusunda Almanya’yı takip eden Güney Kore atıklarının %59’unu geri dönüştürüyor, Amerika ise %35’lik bir oranla gelişmiş ülkelerin ortalamasının biraz gerisinde yer alıyor.

Almanya’da bu sisteme başkaldıranlar ve çöplerini ayrıştırmadan bir tek kutuya atanlar da oluyor elbet. Fakat bu davranış Almanya’da cezasız kalmıyor.

Avrupa Çevre Ajansı’nın (EEA) verilerine göre, diğer Avrupa ülkeleri de çöp konusunda en az Almanya kadar gayretli görünüyor. Avusturya, Belçika, İsviçre, Hollanda ve İsveç çöplerinin en az %50’sini geri dönüştürüyor ve büyük bir kısmı yeniden kullanılıyor.

Almanya’nın bu alandaki başarısının en önemli sebeplerinden biri ise çöp ve geri dönüşüm kutularının otobüs durakları, tren istasyonları, okullar, parklar, şehir merkezleri ve hatta stadyumlar gibi pek çok noktada ulaşılabilir olması olarak görünüyor

Tüm kutuların üzerinde yer alan Almanca ve İngilizce açıklamalar ise kutuların doğru kullanım oranının artmasını sağlıyor, ülkeyi ziyaret eden turistler de tıpkı yerliler gibi çöplerini nereye atacakları konusunda yönlendirilmiş oluyor.

Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler geri dönüşüm gibi çalışmalarda henüz yeni bir farkındalık olmasından ötürü geri planda kalıyor. Fakat yine de ülkemizde bu konuda verilen çaba ve özellikle son yıllarda geri dönüşüme katkı sağlamak adına yapılan yenilikçi çalışmalar dünya genelinde de bizleri kısa sürede küçümsenmeyecek bir yere getirmeyi sağladı.